Last will and testament – co powinien wiedzieć Polak mieszkający w UK

Last will and testament – co powinien wiedzieć Polak mieszkający w UK
20 lutego
08:23 2016

„Last will and testament” to dokument prawny obowiązujący w Wielkiej Brytanii. Jest podobny do polskiego testamentu, ale posiada też część poświęconą ostatniej woli i życzeniom osoby, która go spisuje.

Czym jest testament, dlaczego i kiedy należy go spisać, jakie informacje i dyspozycje można w nim zawrzeć – o tym wie każdy. A czy zastanawiałeś się, czy ta kwestia jest uregulowana podobnie również w innych krajach?

O „last will and testament” rozmawiałem z moją rodziną mieszkającą w Wielkiej Brytanii. Zainteresował mnie ten temat, więc postanowiłem go zgłębić i opisać na blogu. Obecnie przecież praktycznie każdy zna kogoś, kto mieszka na Wyspach, a o różnicach występujących pomiędzy regulacjami brytyjskimi i polskimi warto wiedzieć.

Do spisania testamentu nie będę zbyt długo namawiał. Być może jesteś młody lub cieszysz się dobrym zdrowiem, w życiu nie prześladuje Cię pech i uważasz, że nic złego nie może Ci się stać. Ale nie wiesz, co może zdarzyć się za chwilę, co czeka Cię następnego dnia lub w następnej godzinie. Może się zdarzyć, że zakończysz żywot w najmniej oczekiwanym momencie, a Twoi bliscy pokłócą się o majątek, który pozostawisz. Możesz jednak w jasny sposób w testamencie wyrazić, co komu zapisujesz. To najprostszy argument, który przemawia, by o konsekwencjach swojej śmierci pomyśleć jeszcze za życia.

Gdy mieszkasz za granicą, sporządzenie testamentu jest tym bardziej wskazane. Wyobraź sobie tylko, jak skomplikowane dla Twoich spadkobierców będzie załatwianie spraw spadkowych na terytorium innego kraju. W Wielkiej Brytanii spisując „last will and testament” możesz wyznaczyć wykonawcę swojej ostatniej woli („executor”) – osobę, która zajmie się realizacją zapisów w dokumencie. Wyznaczysz też spadkobierców i ustalisz proporcje podziału majątku, możesz określić szczegóły swojego pogrzebu (np. chcę zostać skremowany, przeznaczam zwłoki do celów dydaktycznych, chcę zostać pochowany w Polsce) oraz to, co znacząco odróżnia go od polskiego testamentu – wyznaczysz opiekuna dla swojego niedorosłego dziecka/dzieci. Jest to niezwykle ważna kwestia, która może bardzo pomóc w wielu sytuacjach. Przywołam kilka potencjalnych scenariuszy:

  • Umiera jednocześnie oboje rodziców,
  • Jesteś osobą, która samotnie wychowuje dziecko/dzieci,
  • Żyjesz w nieformalnym związku z partnerem lub partnerką i osoba ta nie ma praw do opieki nad dzieckiem/dziećmi.

Czy zastanawiałeś się, co stanie się w takich sytuacjach z Twoimi dziećmi? Osobiście znam 2 powszechnie panujące przekonania. Jedno z nich mówi, że skoro w Polsce jest rodzina, to bez najmniejszych problemów i komplikacji dzieci trafią do Polski do tej właśnie rodziny. Drugie jest jego zupełnym przeciwieństwem – brytyjska opieka społeczna umieści dzieci w rodzinie zastępczej w Wielkiej Brytanii i nie zostaną one oddane polskiej rodzinie. Zarówno jedno, jak i drugie twierdzenie są w części prawdziwe, a w części błędne.

Co do zasady służby socjalne nie odbierają dzieci najbliższej rodzinie, chyba że mają ku temu poważne powody. W przypadku Twojej nagłej i niespodziewanej śmierci policja czy opieka społeczna w pierwszej kolejności odnajdzie na miejscu Twoich krewnych, znajomych i przyjaciół. Dopiero w przypadku nieodnalezienia takich osób dzieci zostaną przekazane pod tymczasową opiekę do rodziny zastępczej. Nie oznacza to jednak, że krewni z Polski nie mogą ubiegać się o przyznanie im opieki nad dziećmi, bo takie prawo mają. Nie jest prawdą, że polskie dzieci osierocone w Wielkiej Brytanii trafiają do brytyjskich rodzin adopcyjnych i bezpowrotnie tracą możliwość powrotu do rodziny do Polski. Jeśli jednak znajdą się poważne powody (np. rodzina w Polsce jest patologiczna) lub wystąpią zaniedbania proceduralne, może zostać podjęta decyzja o pozostawieniu (przez jakiś czas lub na stałe) dzieci w Wielkiej Brytanii. Jednak nie ma co siać za wcześnie niepotrzebnej paniki, bowiem bez wykonania opisanych wyżej działań nie może rozpocząć się proces adopcyjny.

[Aktualizacja 2016-02-26] W sprawie osieroconych dzieci polskich emigrantów kontaktowałem się z Ambasadą RP w Londynie. Zostałem poinformowany, że w sytuacji, kiedy umierają rodzice dzieci obcokrajowców, brytyjska opieka społeczna kontaktuje się z ambasadą lub konsulatem odpowiedniego kraju. Z pomocą tych instytucji prowadzone są poszukiwania rodziny w kraju, z którego pochodzili rodzice dzieci.

Wystąpieniu takiej sytuacji można w prosty sposób zapobiec – wystarczy w „last will and testament” wyznaczyć opiekuna/kuratora (określanego jako „guardian”), który zajmie się dziećmi poniżej 18 roku życia na wypadek śmierci rodziców. W znaczący sposób ułatwi to procedurę związaną ze sprowadzeniem dzieci do Polski.
„Last will and testament” staje się prawomocnym dokumentem, jeśli spisując go:

  • Masz 18 lat,
  • Robisz to dobrowolnie,
  • Masz świadomość, tego co robisz (tzw. pełnia władz umysłowych),
  • Robisz to na piśmie,
  • Składasz podpis w obecności 2 świadków mających 18 lat,
  • Świadkowie w Twojej obecności potwierdzają dokument poprzez złożenie swoich podpisów.

Pamiętaj, że wprowadzenie jakichkolwiek zmian w dokumencie wymaga zachowania tych samych zasad.

Jak widzisz, spisanie takiego dokumentu nie jest zbyt skomplikowane. Dodatkowo pomogą Ci kreatory i wzory, którymi możesz się posłużyć. Pomocna jest także rządowa strona poświęcona temu tematowi oraz odpowiedzi na najpopularniejsze pytania.
Dodatkowo musisz pamiętać, że w kilku przypadkach Twój „last will and testament” powinien zostać zaktualizowany. Najważniejsze z nich to:

  • Separacja lub rozwód,
  • Ślub,
  • Urodzenie się dziecka,
  • Zmiana mieszkania/domu,
  • Śmierć któregoś ze wskazanych spadkobierców, wykonawcy ostatniej woli („executor”) lub opiekuna dzieci („guardian”).

A co zrobić ze spisanym już dokumentem? Oto kilka propozycji:

  • Powierz go prawnikowi,
  • Pozostaw na przechowanie w banku,
  • Skorzystaj z usług firm zajmujących się przechowywaniem tych dokumentów,
  • Złóż go w the London Probate Service.

Mam nadzieję, że artykuł ten pomoże Polakom mieszkającym na Wyspach i skłoni ich do uregulowania niezwykle ważnych kwestii, o których często nie myślą z wyprzedzeniem i w ten sposób unikną oni ewentualnych problemów, na które mogliby napotkać członkowie ich rodzin w przypadku niespodziewanej śmierci. Pamiętaj:

Przezorny Zawsze Ubezpieczony